NA LICU MJESTA

„Zmajevi“ iznad Grčke

Atina je neverovatan spoj antičkog i modernog doba

Atina: Predivna višemilionska metropola. Agencije

Piše: G. Š. / Avaz.ba

14.10.2019

Glavni i najveći grad Grčke Atina, u kojem naši "Zmajevi" sutra igraju osmu kvalifikacionu utakmicu za Evropsko prvenstvo 2020, jedan je od najstarijih gradova svijeta, čija zapisana historija seže oko 3.400 godina u prošlost. 

Najranije dokazano prisustvo čovjeka u ovom području bilo je od 11. do 7. milenija prije nove ere.

Grad je dobio ime po zaštitnici i boginji mudrosti Atini. Za vrijeme starogrčkog perioda Atine je bila moćna država i grad, epicentar filozofije, umjetnosti i demokratije.  

Prefektura Atika

Inače, današnja Grčka broji 13 periferija ili prefektura, a Atina se nalazi u prefekturi Atika, na njenom krajnjem jugu. Glavni grad Grčke okružuju četiri visoke planine – Aegaleo, Parinta, Penteli i Himetus od kojih je najviša ova druga, koja je ujedno proglašena i nacionalnim parkom. 

Sam grad leži na nekoliko brežuljaka od kojih je najviši Likabetus. U Atini vlada suptropska sredozemna klima. Ljeta su topla i suha, a zime blage. Period između oktobra i aprila je u znaku padavina, međutim, naše „Zmajeve“ je dočealo sunčano vrijeme – bez oblaćka, i temperatura od skoro 30 stepeni Celzijusa u hladu (tako će biti i narednih dana, te u utorak kada je na programu kvalifikaciona utakmica).

Atina izlazi na Egejsko more. Najveća luka - ne samo u glavnom gradu, nego u čitavoj Grčkoj je Pirej koji je centra Atine udaljen 12 kilometara. To je veoma bitna evropska luka.  

Višemilionska metropola

Atina je višemilionska metropola u kojoj pored grčkog možete čuti i druge svjetske jezike. Kosmopolitska metropola je i centar ekonomskog, finansijskog, industrijskog, političkog i kulturnog života Grčke. U jednoj studiji koju je objavio UBS 2012. Atina je svrstana na 39. mjesto najbogatijih svjetskih gradova po BDP-u računato po kupovnoj moći, ali i 77. najskuplji grad na svijetu. 

Atina se smatra globalnim gradom zbog njenog geostrateškog položaja i značaja u finansijama, medijama, umjetnosti, unutrašnjoj i međunarodnoj trgovini, kulturi, obrazovanju i turizmu. Ona je jedan od najvećih ekonomskih središta u Jugoistočnoj Evropi sa vrlo snažnim i velikim finansijskim sektorom a u njenoj blizini nalazi se i najveća putnička luka u Evropi, i treća najveća na svijetu.

Grad Atina imala je 664.046 stanovnika (po podacima iz 2011. godine, odnosno 796.442 u 2004.) unutar svojih administrativnih granica, čija površina iznosi 39 km2. Urbano područje Atine (šira Atina i šire područje Pireja) pruža se izvan njenih administrativnih općinskih granica grada, a u tom prostoru od 412 km2 živjelo je 3.090.508 stanovnika (po podacima iz 2011). Prema podacima Eurostata iz 2004, Atinina šira urbana zona (larger urban zone) bila je 7. najmnogoljudnija u Evropskoj uniji (odnosno pet najmnogoljudniji glavni grad u Evropskoj uniji) sa 4.013.368 stanovnika. Atina je i najjužniji glavni grad na evropskom kontinentu (ne računajući ostrva-države Maltu, Kipar i druge).

Grad filozofa

Atina je raj za arheologe i historičare umjetnosti, jer su tu pronađeni tragovi života iz neolita i bronzanog doba. Nekada su njenim ulicama šetali filozofi od kojih je potekla ideja o demokratiji. Ako je neki narod i grad udario temelje zapadne civilizacije, onda su to Grci na čelu sa Atinom. 

Najbitnija arheološka nalazišta i znamenitosti se ipak vezuju za 4. i 5. vijek prije nove ere i Antičku Atinu. Aristotel i Platon su samo jedan dio, ali i najbitniji, grčke historije. Šetnja Atinom je zapravo šetnja najbitnijom historijom za razumijevanje civilizacije u kojoj smo i mi uronjeni.

Vremenska razlika je plus jedan sat u odnosu na BiH i Sarajevo.

Akropolj

Na prvom mjestu duge liste znamenitosti Atine se nalazi simbol antičkog perioda – Akropolj. To je naziv brda na kojem se nalazi arheološki kompleks. Akropolj je simbol Atine. Samo brdo se nalazi na 150 metara nadmorske visine. 

Akropolj se nalazi pod UNESCO zaštitom, jer je, prema arheolozima, naseljen prvi put prijee 6.000 godina. To je bio kulturni centar antičkog doba...

Najpoznatije građevine na Akropolju su nastale upravo u tom periodu, i to su – Partenon, Propileji, Erehtejon i hram posvećen Ateni Nike. Arhitekta Perikle je započeo izgradnju ovih građevina. Južni dio Akropolja je posvećen boginji Atini.

Najbolji pogled na Akropolj se pruža sa susjednog brda Filopapos. Na brdu se nalazi istoimeni mauzolej posvećen kralju Komagena.


Partenon

  Partenon dominira Akropoljom. On je vidljiv iz svih dijelova Atine i nalazi se na najvećem broju grčkih razglednica. Partenon je posvećen djevici Atini, a na njegovoj izgradnji radilo se 15 godina. 

Vremenom je dosta toga na Partenonu uništeno, ali je osnova ostala sačuvana. Ostali su sačuvani dorski stubovi. Partenon je nekada bio u funkciji trezora.

Za vrijeme srednjeg vijeka je bio u funkciji hrišćanske crkve, a nakon što su Turci zavladali Grčkom, korišćen je i kao džamija.

Propileji

Da biste ušli u sam kompleks Akropolj, neophodno je proći kroz kapiju koja se naziva Propileji i nalazi se na zapadnom dijelu brda Akropolj. Građeni su i rušeni u nekoliko navrata tokom historije. 

Ostaci Propileja koji su nam danas poznati potiču iz 473-432 godine prije nove ere. Stubovi Propileja su dorski.

Erehtejon

Na sjevernoj strani Akropolja se nalazi hram Erehtejon. Sam naziv potiče od imena mitskog kralja Atine Erehteja, a jedan od mitova kaže da je ovde živjela Atinina zmija. 

Hram je poznat prema karijatidama koje se i danas mogu videti. To su statue žena koje drže krov hrama. Stubovi između karijatida su jonski. Erehtejon je, inače, najmlađa građevina na Akropolju.  

Hram Atine Nike

Na jugoistočnom dijelu Akropolja nalazi se mali hram posvećen boginji pobjednici Atini Nike. Hram krase jonski stubovi, a sagrađen je u Periklovo doba (473-432 p. n.e.). Hram slavi pobjedu Grka nad Persijancima na Plateji čija predstava se može videti na gornjem dijelu hrama. Dva otvora na hramu su posvećena mikenskoj civilizaciji. 

Brdo Likabetus

Najviše brdo u Atini je Likabetus. Nalazi se na 300 metara nadmorske visine i sa njega se sa svih strana pruža neverovatan pogled na čitavu Atinu, pa čak i na luku Pirej. 

Do vrha brda možete doći stepeništem, ali i liftom koji odrasli plaćaju 5 evra, a za decu je besplatno. 
Na brdu se nalaze dva restorana, crkva Svetog Đorđa i jedan teatar na otvorenom. Teatar je bio i ostao domaćin značajnim svetskim muzičarima i bendovima. 
Likabetus u slobodnom prevodu znači „tamo gde vukovi hodaju“. 


Hram Zeusa

  U srcu Atine smješten je hram posvećen vrhovnom božanstvu Zeusu. Njegova izgradnja je započeta u 6. vijeku p. n.e, a završena je za vrijeme vladavine Rimskog carstva. 
U 3. vijeku su ga razorila varvarska plemena i od tada hram jedino zna za propadanje. Statua Zeusa je uništena u 19. vijeku. 
Hram je od Akropolja udaljen 500 metara, a od glavnog atinskog trga Sintagme 700 metara. Danas se ruševina sastoji od 15 stubova, dok na zemlji leži njih još 16. 

Stadion Panatinaiko

Stadion Panatinaiko je poznat i pod imenom Kalimarmaro. Današnji stadion je izgrađen na ruševinama antičkog na kojem su se održale prve moderne Olimpijske igre 1896. godine. Tu su se i 2004. godine održavale Olimpijske igre. 

Stadion je urađen u bijelom mermeru i broji 45 hiljada sjedišta. Za turističke posjete otvoren je preko cijele godine. Ulaznica za odrasle je 3 eura, a za djecu 1,5 eura. 

Olimpijska baklja

Olimpijska baklja se vezuje za grčki mit o vatri. Naime, Prometej je od Zevsa ukrao vatru kako bi ljudi imali korist od nje. Prije početka Olimpijskih igara baklja se tradicionalno pali na Peloponezu u okviru svetilišta Olimpija. 

Vatra se pali kao i nekada, uz pomoć sunčevih zraka i žena obučenih u bijelo koje predstavljaju Zevsove sveštenice. Tako zapaljenu vatru nose atletičari do grada u kojem se treba održati Olimpijada. Na kraju se vatra vraća u Grčku da gori na stadionu Panatinaiko sve dok ne počnu Olimpijske igre. 

Hram Hefesta

Najočuvaniji grčki hram je Hefesta (zanatstva i vatre). Sagrađen u dorskom stilu, u periodu između 449. i 415. p. n.e. Između 7. i 19. vijeka hram je imao funkciju pravoslavne crkve. Nalazi na severozapadu drevne agore Atine. 

Termin agora se prvi put javio kod Homera. Pod agorom se smatra mjesto koje je nekada bilo epicentar dešavanja – političkog, vjerskog, filozofskog. Drevna agora Atine je najbolje očuvana od svih agora u Grčkoj. Grčku je kasnije zamijenila rimska agora. 

Dionisovo pozorište

Grčka je postavila temelje pozorišnoj umjetnosti i razvila je do savršenstva. Najstarije sačuvano grčko pozorište je Dionisovo. Nekada su se tu održavale igre posvećene bogu vina Dionisu. 

Amfiteatar se nalazi na otvorenom i savršeno je akustičan. Datira iz 4. vijeka p.n.e. Ovdje su se nekada igrale drame poznatih grčkih tragičara i komediografa. Pozorište se nalazi u podnožju Akropolja. 

Najveći trg

Najveći trg i glavna ulica u Atini se zove Sintagma. Parlament Grčke je smešten na tom trgu. Građevina parlamenta datira iz 19. vijeka. Svakoga dana ovdje možete ispratiti smjenu stražara u tradicionalnoj grčkoj nošnji. 

Epicentar svih većih dešavanja u Atini, uključujući i proteste, se dešava na trgu Sintagma. Vrlo često ga Atinjani nazivaju i Trgom Ustava. 
Trg je postavljen ranih godina 19. vijeka. Drugi bitan trg koji je sagrađen u isto vrijeme je Omonia koja je danas malo ozloglašen zbog „divljeg“ noćnog života (narkomanija i prostitucija). 
Trg Sintagma je okružen luksuznim hotelima. Zbog toga što je glavno gradsko čvorište, sa trga možete bilo kojim prevozom da se povežete sa drugim dijelovima Atine. U neposrednoj okolini trga nalaze se mnoge značajne turističke atrakcije. 

Šoping u Atini

Odmah pored trga Sintagma nalazi se ulica i šetalište Ermou, najposjećenija trgovačka ulica u Atini. Nema tog brenda na koji nećete tu naletiti. Ako ne u ulici, onda u tržnom centru Atika (Aticca). 
Kvart Kolonaki je zadužen za juvelirnice i luksuzne prodavnice kako velikih, svjetskih proizvođača tako i grčkih. Radno vrijeme prodavnica je specifično, u odnosu na ono koje smo navikli. Ponedjeljkom i srijedom se radi od 9 do 14:30; utorkom, četvrtkom i petkom od 9 do 13 i od 17:30 do 20:30; subotom od 9 do 15. Na periferiji Atine se nalaze veliki tržni centri „The Mall Athens“ i „Golden Hall“. 

Aerodrom i metro

Internacionalni aerodrom u Atini nosi naziv prema uglednom grčkom političaru iz 19. vijeka Elefterios Venizelosu. Aerodrom je udaljen 20 kilometara od centra Atine, gdje se je najbrže i najbolje doći metroom. Cijena karte u jednom pravcu iznosi 10 eura, a putuje se 40 minuta. 

Grčka prijestonica je spoj antičkog i modernog doba - Avaz
Grčka prijestonica je spoj antičkog i modernog doba - Avaz
Novinar Dnevnog avaza ispred Grčkog parlamenta na Trgu Sintagme - Avaz
Grčka prijestonica je spoj antičkog i modernog doba - Avaz
Grčka prijestonica je spoj antičkog i modernog doba - Avaz
+8
Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.